De muur van Mussert

door | 6 december 2017 | Columns

Zo tegen de papklok probeerde ik bij haar te zijn. In het Lunterse zat de oude mevrouw dan al slaperig op mijn komst te wachten. Soms werd het later, maar meestal luidde de kerkklok rond de tijd dat ik bij haar was. De papklok dus, ik had er nog nooit van gehoord en toen ik haar vertelde dat het mij verbaasde hoeveel begrafenissen op dit late uur voltrokken werden, voor mij is het luiden van de kerkklok het laatste teken van respect wanneer de overledene ten grave wordt gedragen, schoot ze in de lach en vertelde me over het luiden van de papklok.

Het luiden van de papklok is een gebruik dat her en der te lande nog in ere wordt gehouden. De papklok is een overblijfsel uit een tijd waarin vrijwel niemand nog een horloge had, een klok aan de wand of een pendule op de schoorsteenmantel was al een hele luxe en dus werd ten teken dat de werkdag ten einde was steevast om negen uur ’s avonds de kerkklok geluid. Dan keerden de landarbeiders terug naar huis, aten nog een bord pap en kropen onder de wol.

Een kleine traditie die iets vertelt over de geschiedenis van het boerenland. Voor haar was het dan, zonder pap weliswaar, ook bedtijd en terwijl ik haar hielp spraken we over de dingen die haar bezighielden. Omdat oude mensen meer verleden dan heden hebben ging het vaak over vroeger en in één van die gesprekken vertelde ze over de muur. De muur van Mussert. Ook daar had ik nog nooit van gehoord, maar zij had er in haar jeugd vlakbij gewoond, op een steenworp afstand zelfs. En ze vertelde me over de “hagespraken” die via de luidsprekers tot aan haar ouderlijk huis te horen waren.

Omdat de toenmalige elektronica de toch al schrille stem van de pseudo-führer dermate vervormde dat zijn demagogie moeilijk hoorbaar werd, was zijn boodschap niet woord voor woord te verstaan. Maar wat wel overkwam was het beklemmende gevoel wanneer de wind flarden van de toespraken meevoerde en wanneer de duizendkoppige menigte het “verraad aan eigen volk” Sieg-heil scanderend bevestigde. Dan werd ze bang, niet voor die mensen zelf maar voor wat ze uitdroegen. Als klein meisje kon ze niet snappen waarom niemand écht luisterde naar de naargeestige boodschap die uit het bos opklonk. Maar als hoogbejaarde wist ze wat er gebeurde wanneer er muren worden opgetrokken en niemand meer luisterde.

Ze is inmiddels overleden, de tijd gaat door. Maar toen ik las over de muur moest ik ineens weer aan haar denken. Aan haar lach en aan de bezorgdheid die ze met me deelde als de papklok klonk.

Deze column verscheen op woensdag 6 december 2017 in de huis aan huis krant De Edese Post en is ook online te lezen op de website van deze krant.

Afbeelding van de muur van Mussert op de Goudsberg in Lunteren.

Afbeelding:  Wikimedia, Roger Veringmeier, 29-06-2013

Over de herinnering aan een oude vrouw die tegen de achtergrond van een kinderlijk onbehagen over de NSB-partijdagen bij de muur van Mussert vertelde.

4,5
4,5 van 5 sterren (op basis van 2 reviews)
Heel goed50%
Goed50%
Gemiddeld0%
Slecht0%
Heel slecht0%

Lees de beoordelingen

Mooie verhalen

5 mei 2019

Hoi,

Ik zou bijna mijn moeder herkennen in De muur van Mussert.

Ze heeft een Prima tijd gehad in de Honskamp.

Avatar for Dirk van Ede
Dirk van Ede

Reactie van Paul Schrijft

Dank je wel Dirk. Je moeder was een lieve vrouw. Hartelijke groeten, Paul.

alle verhalen

14 januari 2018

Beste Paul,

Echt prachtig. Kom maar op met de volgende. Of liever, kom maar met dat boek. Prachtige nostalgie en het gebruik van oudere woorden. Het maken van een herinnering aan hem die niet meer zijn. En de humor zit er ook in, zoals het vernoemen van Balthasar-Gerards. Maar ook het combineren van iets fysieks en herinnering. Je voegt als het ware geur en wind toe aan het verhaal. Je gaat echt op in een film. Echt wauw.

Avatar for Eelco Noortman
Eelco Noortman

Geef een beoordeling voor dit verhaal 🧡 als je dit ook voor mij deelt op sociale media!

 

Verhalen per e-mail

Verhalen per e-mail

Ontvang mijn volgende verhaal automatisch per e-mail in je inbox!

Gelukt! Controleer je e-mail.

Pin It on Pinterest